21 Ekim 2021 Perşembe

XEWN

  Bi zerqa tavê re ji xew rabû. Rahişt misînê avê bi gotina bismillah re derê der vekir. Qederek çavê xwe li ser gund gerand. Li kuncikek rûnişt, derpê xwe heta ser çoka xwe ji xwe şiqitand, şirinî jê çû. Rahişt misînê kêleka xwe çend kulm av reşand cîhê şirikê. Rabû derpê xwe kişad jor. Xur bi şûna lastika doxina wê ket. Qora xwe xurand. Pêşên dêrî kişand bin xwe dîsa li ser çoka rûnişt çend kulm ji ava mayî avêt ser çavê xwe. Ser û çavê xwe bi pêşa dêrî zuha kir. Berê xwe da hundir.


ESRA DERENG

 Bi nasîna newayên zarokatiyê re wekî çaya esra dereng li "rihê" wî geriyabe beşişî. Rahîşt têlefonê rûpela xwe a facebookê vekir. Hêdî hêdî leq bi tiliyan ket. Nivisî, reşkir(dîsa) nivisî...

Di cihê xwe de bê lebat ma. Sermayê ew da ber singê xwe.  Zinge zinga didanê wî makineya li ser dişuxulî bi bîra wî xist. Ji cihê xwe rabû pêgermok gerand. Dîsa xwe bi xwe axifî.


- Na bavo na van tiliyên bênamûs ji bilî şixulandina wê dêwa hesinî bi kêrî tu gûyî nayên. Xwe bi xwe xweş diaxifim. Xwe berdidim binê newalên kûr. Rê û dirban gelî û mesîlan xweş dinasim. Min di qirş û qalan nîhayo. Wey Xwedê tu nehiştê. Qey te li ber serê min nekira pile pil nedibû. Di ku de diçim kanî û avsarkên min nedîne tên gûyê xwe di nav hişê min de dikin. Kuro bi Xwedê te dîsa daye navê. Ez nedim nav wê kî bidiyê bavo. Weleh wî camêrî rast gotiye em nikarin qasî misqalek  bi zimanê xwe bifikirin. Bajo berxê mino bajo. Çima nabêjî serê min ê kundir bi kêrî tiştek nayê.

25 Eylül 2021 Cumartesi

NOSTALJÎ

 Ji roja ku te bişirîna xwe ya dawî diyarî min kir vir ve ye nema tehemûlî zivistanan dikim. Çend saet man ro cihê xwe ji wê hejmara bêyom re bihêle. Wan çaxan şûr simbêlê kenê me nedibirî. Deng û dûyê cixareya Îsko yê sîmsar navçe li ber xwe dibir. Ber êvaran rê bi nameyên te dixemilîn. Xewn û xeyalên me bi zimanê dereke direqisîn.



Çilkên şiliyê li ser seramîkên şaneşînê dikin çinginî. Ba cilên li şirîtê raxistî dilivîne. Li vî yalî zeman şêlû diherike. Mebej zemên û reng. Li ku mêze dikî xemek xwe dide der. Dest diavêjî kijan guliyê boyax jê diniqute. Tîp hişk in, peyv bûne dûpişk. Hêvî loqeke di her gewriyê de. Qijik jî îro melûl in. Nizanim destxeta min hê li cem te ye? Niha xweş dizanim dema Şakiro dibê "bi îşareta destan" çima agir bi canê min dikeve.

17 Eylül 2021 Cuma

FATÛRE


Li ber xanî kincê xwe ji berfê daweşand. Bi nêrdewanan ve hilkişiya. Fîzîniya bê li der ma. Derî bi mifteya xwe vekir. Bi vekirina derî re bêhna cixarê dilê wê rakir. Bilez pace vekirin. Ket mitbaxê dest bi haziriya taştê kir. Mêrik ji xew rabû bilez çû serşoyê... Berî da mitbaxê. Rojbaşî dan hev... Jinikê pace girtin. Kincê qilêr avêt cilşoyê. Deng bi saeta li ser dezgehê ket. Mêrik pariya di devê xwe de cût meşiya... Jinikê ji bo şîvê xwarin da ser. Qutiya sergo vala kir. Tûrê bermayiyan danî ber derî. Serê xwe şûşt. Porê xwe yê reştarî bi makînê ziha kir. Tişortek mor  û şortek zer li xwe kir... Ji sarincê bîrayek derxist. Çû odeya xwe. Pirtûka li ser sêpayê girt. Li ser nivînan vezeliya çavên xwe kuta rûpelan... 


12 Ağustos 2021 Perşembe

EYDî

Nedihat bîrê çextê ji warê xwe qetyabû. Morîka xewê kengê ketibû go. Di oda xwe ya ro nedidî da, ji xew qili bû. Çavê xwe li odê gerand, tişt jê neket sêrî. Serî jixweber ket ser balîfê. Bawişk hatinê, tena xwe kişand. Cixareyek pêxist ket dû xewna dîbû. Kir û nekir xewn nehat bîrê. Rahişt têlefonê, medya sosyal pîkol kir. Bi peyamên pîrozkirina cejnê re ciya wî ket bîrê. Bi lez têlefon danî. Çû serşoyê rûyê xwe kurr kir. Serê xwe  şûşt. Îşlikekî spî û şalê kot li xwe kir. Gore kir pê. Ji malê derket, li kafeyekê rûnişt. Qehweyek tehl ji garson  xwest. Rêşana têlefona xwe tevda. Bi zorê nimraeya têlefona diya xwe dît. Piştî sê caran têlefon naliya, diya wî vekir.


- Elo

- Merheba dayê. Qe tu çerre yî.

- Law te çer bi xwe re dî têlefon bikî. Rind im rind... çavê te radimûsim. Ka tu çerre yî?

- Ez baş im... Eydiya te bimbarek be dayê.

- Pirr Eydiyan bibînî. Lawo li van deran jî eydî nemaye. Ji xencî çend zarûyan, kes li eydiyê nagere. Gişk qurre bûne, qurre.

- Tişt nake dayê. Wê niha...

- Law têlefonê bigre, zarû hatin!.


Nîşe: Eydî ya we pîroz be.

https://diyarname.com/article.php?Idx=12642


POŞMANÎ

Li bin dara tûyê rûniştibûn. Cemîlo xwest avê ji ser galegala kar û bar bibire. Deng li xwediyê avahiya lê dişixulî kir.



- Kek Işık tu royê çend pakêt cixare dikişînî.

-Sê pakêt, lê tu?

-Pakêtek.

-Wê jî mekişîne. Gerçî şerm dikim ji kesî re bibêm mekişine. Heqê wan e ku bibên, hey serê kîrê min! ev gûyê tu dixwî çi ye.

Mixtar xwe piz kir goyê gotinê bada.

-Tu qet nezewicî ne?

Işikê por kiribû toraq çavê xwe li kuçeyê gerand, cixareya ku li ber xilasbûnê bû reş kir, cixareyek din pêxist, û li mixtar vegeriya.

- Ez xebitim, min xwar û vexwar, kîrê min radibû lê serê min ji ser maseyan ranedibû. 

Nîşe: https://diyarname.com/article.php?Idx=12639

14 Temmuz 2021 Çarşamba

MIRÎ NAYÊN JIMARTIN


Li dor pakêtek straforê, li ser tûxleyan rûniştîbûn. Bêhna biharê dihat. Reşo li der û dora xwe mêze dikir. Niçe niça wî bû. Ji cîhê xwe rabû; hîn tûxle, mîxên bela wela û alav dan hev. Rûnişt. Bêdeng ma. Qero gotinên xwe sist kiribûn, hûr hûr dikola:

"Wê tarîx vê zilmê binivîsîne"

Reşo xwe ranegirt:

- Ez di tarîxê nim; ma tarîx miriyan dijmêre?



 

27 Haziran 2021 Pazar

Destên Leylayê


Ji  ber pandemiyê em dîsa li hundir asê ne. Ji hoperlorên kompîtorê dengê Şakiro bilind dibe: ”… Ez dikim herim dîtina vê Sadiyayê. Ew çi kes e mala xwe xirab dike, ocaxê xwe kor dike, derê xwe bi heft kilîta mor dike, dibê sing û berê Sadiya xanimê reşe deq lê nayê...” Xwe li ber neynika serşokê dibinim. Ji bedena ku kumê xwe ji têkçûnê re xwar kiriye aciz dibim. Berî didim hiş û dil, deng ji wan jî biliye. Bi firçeya didanan heta xwîn bi devê min dikeve didanê xwe dişom. Avek şîrgerm li xwe dikim.  Min hê çek li xwe nekiriye, lawikê biçûk li ber min diçikile. Soza min dayî bi bîra min dixe. Dikim bibêjim qedexe heye li der, ew bi kenê xwe min qaneh dike. Heta ew û birayê xwe xwe hazir dikin, berî didim medyaya sosyal. Serê bername û derçûna kitêbên nû li hev dikevin. Bi deng û kenê xwe yên şîrîn min ji wê hêwirzeyê xilas dikin.


13 Haziran 2021 Pazar

Tizbiya bavê min



Qaso bi xwendina çend gotar û lêkonînan re berê xwe da gund. 

Qapaxa misînê li ser sobê bi bilqên avê re bilind dibû û dadiket. Bi kêf kartola pijiyayî da ber kita. 

Tasa dendikên zeytûnan kişand ber xwe. Serê sî û şeş dendikî da ber derbên êge yê heta kol bûn. Ma li benda sorbûna singê di nav êgir da. Bi baldarî dendik qul kirin. Rûn berda tawê, hebên qulkirî di nava rûn de qeland. 


Bav û Law

 

Royê tirêjên xwe bexşî esra dereng kiribû. Fincana qehweyê girt û berê xwe da şaneşînê. Dûyê cixarê û hilmûgulma qehwê tevlihev dibû. Berî derkeve şaneşînê nivîsek di derbarê teknolojiyê de xwendibû û carek din bi çavê serê xwe bûbû şahidê xweşî û nexweşiyên înternetê. Lê kurmê edetî destê wî dîsa bir bêrikê, têlefon deranî, çavek li têlefonê gerand, dîsa têlefon berda bêrika xwe. Ji aciziya dengên hawirdorê, pişta xwe da înşaatên van demên dawî wekî xilt ji bin erdê serî bilind dikirin. Sura bayê li singê wî xist. Ricif ket canê wî. Ji neçarî pişta xwe da tavê. Çavên wî li ser kalê dirfê Afxanî pêdiket aliqîn. Bêwarî û bindestiya xwe ji bîr kir. Kalê piştî dar şikandin agir bera binê semawerê da. Bi bilindbûna dû re ji ber çavan winda bû. Bavê xwe yê çendin sal in di binê axa sar de dinive bibîr anî. Nefesek kûr kişand ji cixareya xwe. Qewimînên hefteya borî ên li dibistana lawê wî wekî fîlmekî lê bûn mêvan.














20 Nisan 2021 Salı

DENGBÊJ HUSEYNO

Dengbêjî edebiyata devkî a herî xweser ya miletê kurd e. Dengbêj pişta xwe dide axê, ji xweristê avaheyatê vedixwe. Dengê/melodî dengbêj ji dilê xwezayê dipijiqe. Di golgeniyan da hilnayê/napingire. Xuşînê bi deşt, newal, gelî û mesîlan dixe. Her ku li kevir û zinaran diqelibe xas dibe… Dibe quling li deşt û zozanan dixingîne. Bi per û baskê xwe ra peletê ewran "belav" dike. Di oxilmê giran da dibe sura sibê, xwîdana li eniya egîd û cindiya sar dike. Bi meşwerdegiyê ra agir li dilê xort/qiz, kal û pîran geş dike. Bi şîrqîna birûskan ra şax davêje. Di şevên tarî da li gel qendilê dibe tav, heyatê di ser şêniyê xwe da ro dike. Li eresa meydanê/dîwanê heta xwe nekuje/heyfa mexdûr û mêrxasan hilmede ranabe.

12 Aralık 2020 Cumartesi

Hin şaşiyên di nivîsa Sedat Ulugana da

 




Wexta min nivîsa Sedat Ulugana ya bi navê:

Du hevalê Evdalê Zeynikê: Feqiyê Qizqapanê û Ferîkê Kor” di malpera “Xwebûn”ê* de xwend, wekî ku min zêrekî reşadî bi dest xistibe, di ber xwe de ji kêfan bişirîm. Lê bîra min a kor, mîna sîtila bilxur ji bin ve keliya, kêf li min kir kerrafî. Min rabû berê xwe da kitêba Ahmet Aras a bi navê “Şairê Kurda yê Efsanewî: Evdalê Zeynikê**. Pirtûka ku min sê caran xwendibû, min dîsa di ber çavan ra derbas kir. Di nava rûpelan da rastî agahiyeke bi wî rengî nehatim.

Ahmet Aras: ”Li gor gotina nebiye wî yê mezin Emerê Zeynikê, Evdal 110 sal emir kiriye. Bi gotina kurê nebiye wî H. Beşer, ewî 115 sal, bi gotina kurê nebiyê wî yê din Heyder jî ewî 105 sal emir kiriye. ….Evdal di serê 1800’î de hatiye dinê û di sala 1913’an da wefat kiriye.”

14 Temmuz 2020 Salı

WARÊ GOTIN Û MUZÎKA KURDÎ, DENGBÊJÎ

Hevpeyvîn: Dilşêr Bêwar





Ez fambarî xwe bûme nebûme dengê dengbêjan di guhê min da dizinge. Bi taybetî jî sewta Şakiro.

Dengbêjî ji bo min ne tenê cureyekî muzîkê ye, "ava heyatê" bi xwe ye. Çawa ku wexta merû ji tîbûnan dikesire û rastî kaniyeke sar tê, devê xwe dike kaniyê jê vedixwe û zik li mirov dibe meşk lê hesta tîbûnê ji ser mirov ranabe, guhdarkirina min a li dengbêjan hesteke wiha bi mi ra çêdike... 

Carna mîna zarokekî ku çavên wî çawa bi pêlîstokekê dikeve, ji kêfan lê tê ku bifire; wexta peyveke teze keşif dikim di nava dengê dengbêjan dikevim heman halî. 

Carna bi dengbêj re digirîmû dikalim, li qada şer çav li min tarî dibin, bi wan re şer dikim... Piştî salan bi çavê serê xwe dibînim ku her tere zimanê min sade û sivik dibe, "peyvên naylonî yên birqok" ji xwe dikim, bal li min sivik dibe. Bi gotineke din li kok û asasê xwe vedigerim. 

18 Mayıs 2020 Pazartesi

TUCMAC


Di sala 95’an de min di “Lîseya Erzeromê” de dixwend. Li mala xwendevanan (ogrencî yurdu) dimam. Xwediyê yûrdê leskerek teqawîtî bû. Bi dîsîplîna leşkerî mal bi rê ve dibir. Mirov ji lezeta xwarinan xilas nedibû. Her şemiyê roja “mantiyê” bû. Mantî ji alî şiklî ve jî nedişibiya ya îro em dixwin. Du sê şev berê ez û dotmama min û xanimê rûniştîbûn. Me sohbet dikir. Min qala wê mantiyê kir. Bi tarîfkirina min re xanimê go, “Ew ne mantî ye, tucmac e. Çêkirina wê jî rehet e. Ezê rojek ji me re çêkim.” 

Ji ber koronayê malûm em di mal de asê ne. Du saet berî fitarê min mesele dîsa vekir. Xanimê xwe da naziyan deh bahane rêz kirin. Axir min kiribû serê xwe diviya tucmac îşev li ser sifreya fitarê ba. Di dawiyê de ez bi ser ketim. 

Melzeme:

Ard, du hêk, xwê, goştê kutayî (qîme) du sê bacanên sor, du sê îsotê teze, pîvazek, îsota reş, pûl biber, rûn, mast, sîr. 

15 Mayıs 2020 Cuma

JI AŞ Û BAJÊR


Tav şîrîn bûye. Hulm û gulm ji erdê radibe. Bihar dike destmala xwe ya rengîn bihejîne. Bavê min ê ku dozdeh sal in derbasî mekanê xwe yê esasî bûye li ber çavê min bi gewde dibe. Hêdîka li ciyê cî rûdinim. Birrek di destan da li dor daran diçe tê. Şaxê darekê di çavê xwe ra dike. Hêdî hêdî wê şaxê dibirre. Li binê darê tûşkanî rûdine. Dest diavêje bêrika xwe. Mesat û kêrê ji cêva xwe dertîne. Kêra xwe disû. Mesatê datîne, tiliya xwe li devê kêrê digerîne. Wexta ku kêr serê çend mûyên pişta destê wî dide ber lêva xwe, bavê min ji karê xwe qayil, dibişire. Pişta xwe dide darê bi çarmêrkî cî li xwe xweş dike. Dema pûrkirina ço xilas dike, telikên xwe datîne xûdana eniya xwe pak dike... Ji cihê xwe radibe tere perçeyek cam ji qula diwar dertîne û dîsa tê li cihê xwe rûdine. Ne tîna tavê, ne jî vîçevîça çûçikên çolê li ser bala wî ne. Cama di dêst de bi ûsil li dor ço digere. Wexta sîqalkirinê xelas dike camê datîne, bi kêrê dest bi kêrtkirina ço dike.

4 Mayıs 2020 Pazartesi

ŞEVBÊRKA SIYEHMED



Çokek du çok berf li erdê bû. Bi ketina berfê re eyan bû wê çokek din lê zêde bibe. Cimaeta taxa jor wekî her car li mala Apê Hecîbaba li hev rûniştibûn. Hulmugulma ava misînê li ser sobê tevli dûyê cixarê dibû. Kal û navsere li alî jorê odê pişta xwe kutabûn balîfan li ser mînderan cî li xwe xweş kiribûn. Xortan jî li binya wan qor temam dikirin. Bi kişandina cixare û "xwarina" çayê re qise li qiseyê zêde dibû.

3 Mayıs 2020 Pazar

Di kilamên Şakiro da meseleya “KU”yê







Berî rocî li me bibe mêvan, çextê dilê min bixwesta ez ji xwe re diketim xewê û şiyar dibûm. Bi hatina rociyê ra pergala min a têra xwe tiral xeratir bû. Heta destê sibê êdî bi pera jî be xew bi çavê min nakeve. Roya min bi bedeneke qerimî û bêxew dest pê dike... 
Min fitara xwe vekir û li ber semawerê rûniştim. Îskan li ser îskanê çayê diqulipînim. Heqê we heye hûn bibêjin ji me re çi tu çi dikî, kerem ke kula xwe birêje. A baş ew e ez bibêjim ev der dengê Dilo ye. Diloyê ciya xwe xeber dide.
Berî şevek du şevan Sevîlay İşikê twîtek li twitterê belav kir:
"Niha di nava kilamên Şakiro da li "ku" yê digerim. Kilama sisêyan e guhdar dikim, hîn rast lê nehatim." 

19 Nisan 2020 Pazar

Emê kon li darxin


Koronayê derî di ser me da kûp kiriye. Ji rojan şemî ye. Tav diqijile li Stenbolê. Xwedê zane niha çi xûşe xûşek xweş bi peravan ketî ye. Di navbera ode, mitbex, şaneşîn û medya sosyal de pêgermokê digerînim. Wekî her carî piştî nîvroyê şaneşînê dişom. Xaliyê li şaneşînê radixim, mînderan lê rast dikim. Vê carê qewimînek din rû dide. Lawê min ê mezin (deh salî ye) û birayê wî çarşevê tînin, dibên “emê kon li darxin”. Tevlî karê wan nabim. Diya wan tê şaneşînê  eferimek bexşî wan dike.

Di rojên koronayê da diyalogek li ser têlefonê


- Qe çer dikî?
- Li ber rehma koronayê me. Çi bikim di mal da me. Qe tu çere yî?
- Rind im. Law korona morona derew e. Ev saw zûda di nava milet da heye.
- Ça derew e? Ma te nediye însan ça dimirin?
- Ev giş pîşkên kapîtalizmê ne. Law îş û kar tune wê însan ji biriçinan bimirin. Milet wê bikeve qirika hev. Tu mêzeke sibê dusibe wê jin û mêr hev berdin. Teze were sêrê.

10 Şubat 2020 Pazartesi

Rûniştîman û Tendûrek



“Rûniştiman” navê berhema Celadet Alî Bedirxan e. Weşanên Avestayê ev berhem ji nivîsên Celadet Alî Bedirxan yên di kovarên bi navê “Hawar” û “Ronahî”yê de derketine hilçinandiye. Di destpêka kitêbê de Celadet Alî Bedirxan bi bîraninek me ji serboriya nivîsîna nivîsên coxrafik agahdar dike. Rojek ji rojan keça Celadet Sînemxan jê dipirse gelo di kovara Hawar û Ronahiyê da nivîsên coxrafik hene an na? Piştî israra Sînemxanê Celadet  ji neçarî zend û bendan badide, 43 nivîsên coxrafîk dinivîsîne û ev nivîs îro wekî berhem li ber destên me ye. Li vir tişta balê dikişîne bi qasî hêjabûna van nivîsan cidiyeta Celadet Alî Bedirxan a rewşenbîriye.

"Erdê  Sîcilyayê  erdekî bi nan e; nemaze erdên dora tendûreka Êtnayê..." Wexta min ev hevok xwend yekser çiyayê Tendûrekê hat bîra min. Min hevok dîsa xwend gava jê êmin bûm di wateya "Volkan"ê de peyva tendûrek bikar tîne çavên min biriqîn...

17 Eylül 2019 Salı

Tacîz

Sewta kemana Farid Farjad tevlî gewriya êvarê dibû. Şêwekarê çend tayên spî tevlî porê wî yê dirêj bûbûn. Di paceya kafeyê re li herikîna çem mêze dikir. Sura bê carî şemalek dida rûyê avê. Bi dengê kenê re bi ser xwe ve hat. Ket temaşeya xwediyê kenê.

9 Temmuz 2019 Salı

Kitêb, Kêr û Xwîn



Rûyê çiya yên bilind hê spî dikir. Li deştê dar li çîçegan rûniştibûn. Bîhna gul û giha rih li mera şîrîn dikir. Mi pişta xwe da diwarê xanî ketim, temaşeya sîperikan...
Piştî zikê têléfonê têr bû ji mal derketim. Dengê Şakiro bi rêya berguhkan bi mi ra derket gerê. Wexta nêzî mezela bûm "...Keremo lo lawo derd û kulên dunyayê pir hindik bûn va çi derman bû ji gavê din da te yê bi ser  da li simbêla xwe kir..." dikakand. Hêstiran di çavê min ra havêt, mi xwe li wan nekir xwedî.

Dema ji nav mezelan derketim, xalê Evrihîm kulekên xwe li çêrê rast dikir... Bi silavê ra xwar bûm herim destan. Nehişt, herdu çavê min ramûsa. Piştî levpirsînê;

-Tu çextê hatî?

-Do êvarê xalo.

4 Temmuz 2019 Perşembe

JI AŞ Û BAŞ








Zûdeye bê kar im. Çend seate di xew de me nizanim. Ji ber êşa pişta xwe hişyar bûm. Çarşeva min havêtibû ser xwe mina pisikek  li kêleka min di xewa kûr de ye. . Çûm serşokê şirînî bi klozetê ket. Min hinek av bi devê xwe werda. Ser û çavê xwe şûşt. Di neynikê de li xwe mêze dikim por rû û simbêlê min tevlihev bûne. (tobe be rojek jî simbêlê mi çêbûne) Dîsa vegeriyam odê. Mi têlefona pêncî û pênc tîş li ekrena wê ketiye ji şarzê deranî. Xwe li ser nivînan dirêj kir. Min "moda balafirê" ji ser têlefonê rakir û bû  zirte zirta wê.  Bi rûsarî min  çavê xwe li peyamên fatûreyan û hîn peyamên ji alî partî û dezgehan ve hatî gerand. Berî da taxa "fîsqaya" yê  biborin facebookê. Mi bi rûtirşî li kuncikê peyaman nihêrî nehlet be peyamek jî tune. Ecibandina parvekirinan dîsa ji hejmara tiliyên destan nebuhuriye. Tehma dev a heyî jî nema. Bi kenê xwe yê sanal bersiva çend şîroveyan didim. Hîn nivîsan dixwînim. Çend "like"yan li bin guhê wan dixim. Çend tîqetîqên sanal bê ku mû ji rûyê min bileqe bi hîn parvekirinan ve dizelîqînim. Hîn nivîsên kêfa min jê re hatî dixwînim lê naecibînim. Li twitistanê şerê eşîrî li dare. Xwe li tiştek nakim xwedî.
Çirinî bi derî ket...

29 Haziran 2019 Cumartesi

Ji Mihemed Salih Alî Mistefa Çend Gotin.

" Tişta herî şîrîn û bedew di axa me de jine"

"Jin wek mêşhingivin berhev dikin datînin û bihev re dixwin."

" Hinek jin wek dohejin  ji zêdehiyê bêhtir tiştek naxwazin"

31 Aralık 2018 Pazartesi

BÎRANÎN Û ÇAVDÊRIYÊN LI DÛ ŞÎNÊ


Roja yekşemê (23.12.2018) dema xebera nebixêr a wefata xalê min Evla gihîşt me ez li ser kar bûm. Bi tevî ku haya min ji rewşa xerab a xalê min hebû jî bi bihîstina peyva mirinê re piyê min di ber min de ketin. Di cih de min pişta xwe da dîwêr û li cihê cih rûniştim. Bi dengê hevalê em bi hev re dixebitîn li xwe werqilîm. Me alavên xwe dan hev û berî da malê. Li otogara Stenbolê em deh lêzim gihîştin hev û bi otobusê me ji ser Erziromê re berê xwe da Qerqebazarê.



Dema em ketin nav sînorê Erziromê qirek berf ketibû. Carnan hûr hûr carnan jî wekî têpî berf dibarî. Bi hesreta salan a nedîtina zivistana welat çavê min her li der bû. Çer ji otobusê daketim min cixare pêxist bi nav berfê ketim. Ji otogara Erziromê bi servisê me berê xwe da “Çukur Çeşme"yê. Wexta "serwîsê" qismek rêwî li "Havuzbaşi"yê danîn bîranîn di ser min de xirucîn. Berî qeder çep bizivire û min biavêje metrepolan cara dawî  ez û "kinê" di sala 1997’an de li "Hawuzbaşi"yê  li hevrûniştîn. Em bi xwîngermiya ciwaniyê  bi nav kolan û kuçeyên Erziromê ketin. Qederê çar pênc kîlometreyan ket milê min heta "Mihlebaşi"yê bi min re hat. Piştî xatir xwestinê wê berê xwe da mal, min jî Stenbolê.... Nema êdî deng û rûyê me bi serhev ket... 
 

3 Aralık 2018 Pazartesi

Ez û Xwendina kurmancî 5





Dilşêr Bêwar
Wexta nûçe/reklama antolojiyên dengbêj Reso û Şakiro li medya civakî berbelav bû ji kêfxweşiya min re payan tune bû. Ji bo kêliyek beriya kêliyê antolojiyan bi dest bixim diqirqilim. Roja Pêşangeha Pirtûkan a Stenbolê derî dan serpişt min xwe li ber standa Weşanxaneya Nûbiharê dît. Bêpirs min rahişt her du antolojiyan bi bihîstina buhayê antolojiyan re kêf li min bû du qat. Antolojiyan di çenteyê de cih li xwe xweş kirin. Li mal û di rêya çûn û hatina kar de qelem û antolojî ji destên min neketin. Piştî xwendina antolojiya dengbêj Şakiro qediya min xwest hîn nîşeyan lê bikim leq bi tiliyên min û bişkokên klavyê neketin. Min jî berê xwe da antolojiya dengbêj Reso...

20 Nisan 2018 Cuma

Paşila Şabûnê




Tîna tavê şikestibû. Ji mal derket, hêdî hêdî di pêpelûkên kendal re xwe berda xwarê. Şimik ji lingê xwe derxist. Pêşa dêriyê reş ê bi gulên sor xemilî heta ser çokên xwe kişand. Bi nav avê ket.  Tûncika xwe a çend ta jê spî bû ji ber çavê xwe da alî. Eniya xwe da tavê, zarokatiya wê ket bîrê. Meşiya… Bû hirehira wê bi halê xwe keniya. Ji avê derket... Kevirên berhevkirî hêdî hêdî bi rûyê deryayê wer kir. Li ser kevirek rûnişt. Axîn kişand. Ji paşila xwe cixareyek û heste derxist. Dûyê cixarê qirika wê şewitand...

18 Nisan 2018 Çarşamba

Bersiva pirsên Ferzan Şêr


Wek tê zanîn weşanxaneya Dara yê li ser navê Ehmedê Xanê pêşwaziya xelatê a wêjeyê li darxist.  Encam roja îniyê diyarbûn. Di beşa romanê de Nûdem Hezex ser ket. Malpera "sputniknews"ê hevpeyvîn çêkiribû bi xelatgiran re. Nûdem Hezex di hevpeyvînê de wiha pêde çûbû: "Di beşa romanê de xelatgirtin, min qet hêvî nedikir lê ez bêhtir ji helbestê bi hêvî bûm. Ya romanê min di got qet nadine min, lewra encam surprîz bû bo min. Nêzîkê sê salan e ez li ser wê romanê dixebitim, ne qediya bû ya rast, ji bo bigihêjime peşbaziyê min hinekî ecele jî kir, redaksiyona dawî jî hîn nehatiye kirin." 

16 Nisan 2018 Pazartesi

Ez û xwendina kurmancî 4




Îsal weşanxaneya Dara yê li ser navê Ehmedê Xanê xelatên wêjeyî belav kirin. Hewla weşanxanxaneyê cihê pesnê û şanaziyê ye. Bawerim e

15 Nisan 2018 Pazar

Ez û xwendina kurmancî 3


Bi taybet ev du salin nivîskariya bakûr di nava bêdengiyekê de ye. Gelek kes hêl û alîdor ji vê bêdengiyê re "şer" dikin mertal. Bêguman bandora şer weke takekes li ser her kesî bandorek neyênî dihêle. Lê çi eleqeya nenivîsînê bi  şer û nivîskariyê bihev heye min ev fêm nekiriye. Nivîskariya bakûr  ji nava şer pijiqiye ro bi ro weke giloka berfê her li xwe zêde kiriye. Piştî "pêvajoya haştiyê" bêhtir bi per û bask bû. Çi ji alî berheman ve çi ji alî nivîsên rojane û çalakiyên edebî re me xwendevanan pêre nedigihan bişopînin. Wek xewendevanek kurmancî di van rojên  de çavên xwe li nivîsan ( qest medya dijitale) digerînim li bilî çend nivîskaran (hejmara wan qasî tiliyên destek jî nîne) deng tune û xwendevan bêhtir çalakin di qada dîjîtal (blogerî) de. Hêdî hêdî çavqirpîna ji tirkî re jî zêde dibe. Wek xwendevan ez hewil bidim çend pirsên wê tu carî bersivan wan neyên bipirsim.

7 Nisan 2018 Cumartesi

Kevoka Spî û Romansek Çilmisî

Pirtûka yekem: Kevoka spî

Kevoka spî ya Firat Cewerî ji heşt çîrokan pêk tê. Ez dê hewil bidim di derheqê çend çîrokan de hest û ramanên xwe bi we re par ve bikim. Zimanê nivîskêr sade û herikbar e. Ez bawer im her kurmancê ku li gundan jiyabe wê bi hêsanî jê fêm bike bêyî ku serî li tu ferhengan bide.

6 Nisan 2018 Cuma

Çend gotin

"Hişê bi zimanê dereke fikirî dîl e."

"-Te çiqas bêrî kir ez li virim.
-xwezî te bizanibûya bêrîkirin bi xwe yî."


 "Xwezî me bizanibûya çi xweşî û bedewî heye di şêwrê de."

"-Goştê dewar nayê xwarin.
-Ne tu xweliyê dixwî."

 "Li vî warî pirs şermok  bersiv qusyayîne."

5 Nisan 2018 Perşembe

Ez û xwendina kurmancî 2


Wexta berhemek dixwînim û berhemê dilê min "kirî be" ji kêfa min re payan tune. Nivîsên di derbarê wan berheman de ne bi dilek bi heft dila dixwînim. Di wan nivîsan de hewil didim bi çavên dîtir berhema heyî binasim û li xwe zêde bikim. Wê sibehê dema min nivîsa Ferzan Şêr a di derbarê "Handa"ya Sîdar Jîr de xwend mîna Handa yê gêjgerînok li hişê min geriya. Min nivîs carek din xwend lê tiştek di derbarê berhemê de nedî.

1 Nisan 2018 Pazar

Ez û xwendina kurmancî 1


Xwezayê îro hewayek nerm bexşi me candaran kiriye. Dar li çiçegan rûniştine. Halûruhiyeta me kurdan ev demeke ewrayî ye. Di vê hewa nerm de li halê me û edebiyatê difikirim. Di dawiya salên nodî de min dest bi xwendina kurmancî kir. Wan çaxan rewş ji halê îro ne çêtir bû. Heman ewr serdest bûn. Lê tîrojên hêviyê dibiriqîn. Bi kurmanciya xwe ya hal tê de nemayî dema min çîrok, helbest û romanên kurmancî dixwendin û hîn hevokên bijare di hişê xwe de werdigerandin tirkî çavê min dibiriqîn. Di dilê xwe de min digo: dêmeg bi zimanê me jî hevokên mihteşem tên nivîsîn.

10 Ocak 2018 Çarşamba

"Nameyek eşkere ji bo Kawa Nemir"


Berî "pişta du gotinan li gel te bişkînim" dubare pirtûka te ya haîkû yan a bi navê "Morana gerdûnê" pîroz be. Bi taybet piştî derçûna vê berhemê gelek çalakî bi awayek tu tê dikevî rojeva kurmancînûs û "metinxwanên" kurmancî. Xweda zeyna te zêde bike. Wezê zêde serê cenabê te neêşînim keremî mexseda xwe bikim. Hevpeyvîna ku "sputnik kurdistan" bi te re kiriye bû sedem  bi çend kelaman deng li te bikim.

4 Aralık 2016 Pazar

Xewneke Payizî

Dîrok : 15 08 2015  www.diyarname.com


Dilşêr Bêwar

Romanûsê kurd Îlhamî Sîdar di berhema

 xwe a bi navê "Xewneke Payîzê" de jiyana Melayê Cizîrî digire dest. Berhema li ber dest bi cureya xwe ‘romana dîrokî’ ye. Nivîsîna berhemên li ser bûyereke dîrokî kar-barekî giran e, kedek dijwar dixwaze. Ger ev kesê li ser tê nivîsîn alim û şa’irê edebiyata kilasîk a kurd Melayê Cizîrî be, dijwartir e. Ji ber ku daneyên nivîskî li ber destê me tune ne, ji bilî dîwana Mela; lewra karê nivîskar zortir e. Karekterê bi navê Edib Ehmed, bi eslê xwe kurd e; li Zanîngeha Dîcleyê doçent û mamosteyê edebiyata tirkî (nivîskar bi xwe jî mamosteyê edebiyaya tirkî ye) ye.

3 Aralık 2016 Cumartesi

Nêrînek dîtir li Perde û Gerîneka Guercinayê





Ji vir berî hefteyek deh rojan min bi çend heval û dostên xwe re ev qerara xwe parvekir. Ji îro û pêve ezê nivîsên rexneyî/nirxandinî nenivîsîm û ezê zimanê xwe yê facebookê jî biguherînim. Ezê bêhtir kedê bidim xwe. Ezê hewil bidim li helbest nivîsîna xwe vegerim û kurte çîroka bicêribinim û niha dicêribinim jî. Hin hevalan piştgirî dan qerara min û hin jî li hember derketin. Û ev heval  tev vane li heyatê ne. Hûnê niha bipirsin û bibêjin tu niha bi çi aqilî vê nivîsê dinivîsînî. Bersiv basît e. Pîştî gengeşî û hîn şîroveyan  Hemdula Kovan Baqî deng li me xwendeyan kir dora gotinê hat ser me xwendeyan.

Nîşeyên Derheqê Gerîneka Guernîkayê de



DILŞÊR BÊWAR


1. Sehne û motîfên metnê wekî tevna pîrikê li hev hatiye balandin.
2.Nivîskêr kamera daye ser milê xwe û bi vegotina Lîsa/Abîdeyê re, me li “duh, îro û pêr” digerîne.
3.Roman bi teknîka xwe ve hiş û takekesek kaotîk li dar dixe. Xwendevan nema dikare ji nav zemên derkeve.

Aporîa

Aporîa: Galegala binhişî a bê ser û ber


Dilşêr Bêwar
Bi geztina sêvê re te’ama qedexe xwe bera cest û rihê insên da. Ji wê rojê heta niha mijarên ku herî zêde însan bilî xwe kiriye yek jî jê pevşabûn e. Pevşabûn hem ji bo berdewamiya giyandaran hem  jî ji bo vemirina hêza şehwetî zarûretek jênager e. Cotbûn welew têkîliya zayendî, li gor bîr û bawerî û çandan biguhere jî herdem bi sînoran re rû bi rû maye. “Şerrê” di navbera qedexeyan û şewhetê de pirrî caran bûye sedema aloziyên rihî.

Li ser romana "Hurcahil" çend not







Dilşêr Bêwar
“Hurcahil” navê 6’emîn (‘Ji nû ve Gîtara Bêtel’ herçiqas çapa duyem a Gîtara Bêtêl be jî romanek nû ye) romana Cîhan roj e. Roman ji 88 rûpelan pêk tê. Hurcahil cêribandinek nû ye di qada romanivîsiya kurmancî de. Hem dişibe romanên Cîhan Roj, hem naşibe. Roman bi vegotinek parçeyî yê pevgirêdayî bi gewde bûye. Mekan Amed û Mûş e.

99 Morîkên Belavbûyî

Dilşêr Bêwar

99 Morîkên Belavbûyî navê romana Helîm Yûsiv a dawî ye. Weke romannûs di destpêka romanê de diyar kiriye ku ev roman ji rojnivîska  werger/karekterê ku nivîskêr ew bi navê Azad pênase kiriye bi gewde bûye. Bi gotinek dî, ev romanek rasteqîn e; bi tevî ku nivîskêr guherîn di rojnivîskê de pêkanî ye.

çîrokek gewr e 'Xadim'



Dilşêr Bêwar      

Xadim: Navê pirtûka çîroknivîskarê kurd Selahattîn Bulut e.  Pirtûk “çîrokeke dirêj” di dilê xwe de dihebîne. Em bi haziriya pêşwazîkirina kurê Xelîl beg, yê bi navê  Jêhat (ê ku ev deh sal in di zindanê de ye û wê ji zindanê derbikeve) re di şêmûka pirtûkê re dikevin hundir û bi windabûna Jêhat a di nav kûçe û kolanên teng re derdikevin der.

'Perde'romaneke bajarî ye




Dilşêr Bêwar

Perde; sêyemîn romana Cîhan Roj e û yekem romana ji weşanên NA’yê derçûye. Roj, dîsa  bi zimanê xwe yê sade li belekiyan dibişire. Pişta xwe daye helbestê û qiblegeh însan e. “Gîtara bê têl” û “Meşa moriyan”, di bin siya “Perde”yê de mane.
Perde, bi teknîka xwe nûye nûcan e. Vebêjê pirtûkê qereqtera bi navê Gulten e. Gulten, endama malbateke bûrjûwaya kurd e. Keça têkoşerekî di bin zilma dewletê û sersar
î û dilhişkiya hevalên xwe de eciqiye.

Labîrenta Cinan


 Dilşêr bêwar

Nivîskar bi serkarekterê xwe yê bi navê mamoste Kevanot re  berê kamera-qelem ya xwe dide gundek ji gundên kurdistanê. Em bi vebêjiya nivîskêr û qisedana karekteran ve li  gund û malên figuran digerin. Pirtûk mişt bi çîrokên ku nexweşînen derûnî yên ji tirs û nezaniye afirine dagirtiye.

MÎRNAME

Dilşêr Bêwar


Di vê nivîsa xwe de ez ê hewil bidim, romana nivîskar Jan Dost a bi navê “Mîrname” binirxînim. Zimanê romanê ji xeynî hîn hevok û peyvan sade û helbestî ye. Dema merû li dîmena giştî a romanê dinêre mere dibîne ku nivîskêr berî dest bi nivîsîna romanê bike gelek lêkola ye û kedek xweş daye. Di beşa destpêkê de vebêj nivîskar e; pişt re, beş bi beş kesayet welew qerekter romanê vedibêjin.

Dewrêşê Evdî & Kulîlka Bilbizêk û Rîm

Dilşêr Bêwar

         
Romana Eyup Kiran a bi navê “Dewrêşê Evdî & Kulîlka Bilbizêk û Rîm” bi zimanekî sade, ku bi gotinên pêşiyan xemilî,  giran giran diherike. Nivîskêr, ji bo hîn peyvên kêm tên zanîn ferhengek biçûk di rûpelên dawî de bi cih kiriye – ev yek jî barê xwînêr sivik dike. Vebêjê vê romanê, welew destanê nivîskar e.

Bêhna Axê



Her rû bi qasî qilêra xwe spî ye



Dilşêr Bêwar
Dilgeş, Sozdar û Roza, qereqterên sereke yên romana Omer Dilsoz a bi navê “Bêhna Ax”ê ne.
Dilgeş: Kurdek nivnivîskar û nû ji zindanê derketiye hewil dide bi jiyana piştî zindanê re li hev bike ango bijî lê jiyan guheriye hiç tiştekî wekî berê nemaye û evîndarê Roza yê kevin e û hêjî di dil de agirek gur geş e. Dilgeş di heman demê de kesek sêwî ye.

Mistek Jiyan



Dilşêr Bêwar

Divê gotina dawî were gotin!
Ez ê di destpêkê de destnîşan bikim û xwe berdim nava rehê pirtûka çîrokan a çîroknûsê kurd Çiya Mazî. Ez dixwazim bê fêmkirin ku ez ne rexnegir im; xwînerekî şît im û heta ji min tê naxwazim kitekitek jî, ji metnekê, ji ber çavên min bisilike. ‘Mistek Jiyan’, pirtûka yekem a Çiya Mazî ye. Pirtûk, di sala 2003’yan de, ji Weşanên Sî derçûye. 149 rûpel e û ji 16 çîrokan pêk tê.

Amîdabad


Dilşêr Bêwar

Amîdabad navê pirtûka çîrokan ya Fawaz Husênî ye. Ew 106 rûpel e û heşt çîrokan di xwe de dihewîne; di sala 2001ê de ji weşanxaneya Avestayê derketiye.

Li Peravên Torê Torên Evînê



Romana bi navê “Li Peravên Torê Torên Evînê’’ pirtûka yekem a nivîskara jin Çidem BARAN’ê ye. Roman, ji 120 rûpelan pêk tê û di sala 2011’an de,  ji Weşanên Ronahî derçûye. Mijara romanê, jiyana serokeşîra gundê Dêwan, Pêrûza Dêwanî û nakokiyên jiyana gundiyan û evîna Wensa û Salih û ‘Beko’tiya destbirakê Salih, Emero, vedibêje. Şeş rûpelên destpêkê, di nava xwedubarekirinê de her diçerixe. Ez ê hewil bidim, şaşiyên ku hatine kirin destnîşan bikim û paşê wekî xwînerekî kurmancî, valahiyên di nava pirtûkê de xwe dane der, binivisinim.

SİYABEND Û XECÊ

Dilşêr Bêwar

                  ROMAN-ÇÎROK A DI BIN BASKÊ WEZÎFEDARIYÊ DE FETISÎ

Di berê de ji xwendina romanên tarîxî û mîtolojîk hezdikim. Dema çavê min bi pirtûka Ronî War a bi navê “Siyabend û Xecê” ket min got ez ê îja te’amekê jê bistînim. Lê xweziya min di paragrafa ewil de li ser boçika xwe qutifî.